تاریخ دانان 80

درس نهم: جنگ جهانی اول و تأثیر آن بر ایران:

اوضاع کشور در دوره ی نیابت سلطنت:

پس از به سلطنت رسیدن احمدشاه چون وی به سن قانونی نرسیده بود، عضدالملک رئیس ایل قاجار نیابت سلطنت او را به عهده گرفت و محمدعلی خان تنکابنی به نخست وزیری رسید. دراین زمان مجلس برای حل مشکلات مالی و نظامی تصمیم به استخدام مستشاران خارجی گرفت. به این ترتیب مورگان شوستر آمریکایی و یال مارسن سوئدی و عده ای دیگر به ایران آمدند
استخدام این دوتن وضع را بهبود بخشید اما روسیه و انگلیس که هدفی غیر از این داشتند مقدماتی را برای اخراج این دو تن فراهم کردند. سرانجام در پی این توطئه، ناصرالملک که پس از مرگ عضدالملک نیابت سلطنت را به عهده گرفته بود، تسلیم روسها شد، مجلس را تعطیل کرد و شوستر از ایران اخراج گردید. پس از آن روسیه در شمال و انگلیس در جنوب دست به تجاوز زدند و روس ها عده ای از مردم خراسان و آذربایجان را به دار آویختند و مرقد امام رضا(ع) را به توپ بستند.

پادشاهی احمدشاه:

در سال 1332 ه.ق احمدشاه که به سن قانونی رسیده بود، رسماَ تاج گذاری کرد. از آنجایی که او فردی کم تجربه بود، اداره ی امور کشور رسماَ به دست بیگانگان و افراد سودجو افتاد و وضع کشور آشفته تر از پیش شد. مردم که خواهان استقلال کشور و اصلاح امور بودند. با رهبری کسانی چون شیخ محمد خیابانی، محمدتقی خان پسیان و میرزاکوچک جنگلی به مبارزه پرداختند.

جنگ جهانی اول:

یکی ازحوادث مهم جهان در اولین سال های سلطنت احمدشاه وقوع جنگ جهانی اول بود. در اوایل قرن بیستم علاوه بر انگلیس،فرانسه و روسیه کشورهای دیگری چون آلمان و امپراتوری اتریش، مجارستان روی به پیشرفت نهادند و با دولت های مذکور بر سر کسب منافع اقتصادی به رقابت برخاستند. رقابت و اختلاف اصلی این دو دسته دولت ها بر سر این مسائل بود:

1- توسعه طلبی ارضی

2- رقابت های استعماری

3- رقابت های صنعتی و تجاری

4- کشورهای آلمان، ایتالیا و اتریش نیز مانند انگلیس، روسیه و فرانسه دلشان می خواست تا مستعمراتی را برای خود بوجود آورند. ولی با مخالفت این سه کشور روبرو بودند. درنتیجه باعث شد تا این سه کشور در مقابل یه کشور دیگر به صف آرایی نظامی بپردازند. در یک طرف ایتالیا، اتریش و مجارستان و آلمان قرار داشتند که به اتحاد مثلث نامیده شدند و دو طرف دیگر روسیه، انگلیس و فرانسه که به اتفاق مثلث یا متفقین مشهور بودند. یک سال پس از شروع جنگ ایتالیا از اتحاد مثلث جدا شد و به متفقین پیوست در سال 1914.م میان این دوگروه کشورها جنگ درگرفت و جنگ جهانی اول آغاز شد. کشور ما نیز در جنگ جهانی اول از طرف انگلستان و روسیه که می ترسیدند ایران از طرف آلمان مورد نفوذ قرار گیرد، مورد تجاوز قرار گرفت و اشغال شد.

ادامه دارد